U.S. Embassy in Malaysia

Bahagian II. Status Penghormatan Kerajaan terhadap Kebebasan Beragama

Kerangka Perundangan

Perlembagaan persekutuan menyatakan, “setiap orang mempunyai hak untuk menganuti dan mengamalkan agamanya,” tetapi ia memberikan kuasa kepada kerajaan persekutuan dan negeri untuk mengawal atau menyekat penyebaran yang bertujuan untuk menukar agama orang Islam kepada agama lain.  Perlembagaan menamakan Islam sebagai “agama Persekutuan” dan memberi kuasa kepada parlimen untuk membuat peruntukan yang mengawal hal ehwal agama Islam.  Undang-undang persekutuan membenarkan rakyat dan organisasi menyaman kerajaan atas pelanggaran perlembagaan kebebasan beragama.  Kerajaan persekutuan dan negeri mempunyai kuasa untuk “mengawal atau menyekat penyebaran apa-apa doktrin atau kepercayaan agama dalam kalangan orang yang menganut agama Islam.”  Perlembagaan mengenal pasti pemerintah tradisional, juga dikenali sebagai sultan atau raja, sebagai “Ketua Agama Islam.”  Sultan atau raja terdapat di sembilan daripada 13 negeri di negara ini dan merupakan pihak berkuasa Islam tertinggi dalam negeri masing-masing.  Di empat negeri yang selebihnya dan Wilayah-wilayah Persekutuan, pihak berkuasa Islam tertinggi ialah Yang Dipertuan Agong. Agong dipilih untuk tempoh lima tahun daripada kalangan sembilan sultan atau raja dalam susunan giliran yang ditetapkan.  Undang-undang Islam ditadbir oleh setiap negeri.  Jawatan mufti wujud di setiap negeri untuk menasihati sultan atau raja dalam semua perkara syariat Islam.  Sultan atau raja menyelia mahkamah syariah dan melantik hakim berdasarkan syor jabatan dan majlis agama Islam negeri masing-masing, yang menguruskan operasi mahkamah.  Di negeri-negeri tanpa sultan atau raja dan di Wilayah Persekutuan, Agong memikul tanggungjawab untuk proses ini.

 

Undang-undang persekutuan mempunyai duluan perlembagaan berbanding undang-undang negeri kecuali dalam perkara berkaitan undang-undang Islam.  Pindaan perlembagaan memperuntukkan bahawa mahkamah sivil tidak mempunyai bidang kuasa berkenaan dengan mana-mana perkara dalam bidang kuasa mahkamah syariah.  Bagaimanapun, sejak tahun 2018, Mahkamah Persekutuan, yang tertinggi di negara ini, telah memutuskan bahawa ia mempunyai bidang kuasa ke atas prosedur pihak berkuasa pentadbiran syariah dalam kes yang melibatkan penukaran agama kanak-kanak di bawah umur dan bidang kuasa tersebut tidak boleh dimansuhkan melalui pindaan perlembagaan.

 

Jabatan Kehakiman Syariah Malaysia (JKSM) adalah agensi persekutuan yang bertanggungjawab menyelaraskan mahkamah syariah.  Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) merupakan sekretariat tetap Jawatankuasa Fatwa persekutuan yang dianggotai 14 mufti iaitu seorang dari setiap negeri dan seorang mewakili Wilayah-Wilayah Persekutuan.  Jawatankuasa Teknikal Syariah dan Sivil dalam Jabatan Peguam Negara menyelia proses penggubalan undang-undang syariah di peringkat persekutuan.  Fatwa tahun 1996, disokong oleh undang-undang negeri, menghendaki negara ini hanya mengikuti ajaran Sunni mazhab Syafi’i dan melarang umat Islam daripada memiliki, menerbitkan, atau mengedarkan bahan yang bertentangan dengan ajaran tersebut.

 

Orang Islam yang ingin menukar agama lain mesti terlebih dahulu mendapatkan kelulusan daripada mahkamah syariah untuk mengisytiharkan mereka sebagai “murtad.”  Mahkamah Syariah jarang membenarkan permintaan sedemikian, terutamanya bagi mereka yang dilahirkan sebagai Islam dan etnik Melayu, dan keberatan membenarkan penukaran agama bagi mereka yang sebelum ini memeluk Islam.  Penalti untuk murtad berbeza mengikut negeri.  Di negeri Perak, Melaka, Sabah, dan Pahang, murtad adalah satu kesalahan jenayah yang boleh dihukum denda atau penjara.  Di Pahang, mahkamah boleh mengenakan sehingga enam sebatan.  Hukuman maksimum bagi murtad di negeri Kelantan dan Terengganu ialah mati, tetapi mahkamah tidak pernah menjatuhkan hukuman ini, dan keabsahannya masih belum diuji.  NGO melaporkan bahawa kebanyakan mereka yang keluar Islam lebih suka berbuat demikian secara rahsia, tanpa kelulusan undang-undang.  Di peringkat nasional, mahkamah sivil secara amnya menyerahkan kuasa kepada mahkamah syariah dalam kes-kes yang berkaitan dengan mereka yang keluar daripada agama Islam.  Di sesetengah negeri, mahkamah syariah membenarkan seorang ibu atau bapa mengislamkan anak-anaknya tanpa persetujuan yang seorang lagi.  Undang-undang tidak menyekat hak orang bukan Islam untuk menukar kepercayaan dan pegangan agama mereka.  Orang bukan Islam yang ingin berkahwin dengan orang Islam mesti memeluk Islam untuk mahkamah syariah mengiktiraf perkahwinan itu secara rasmi.

 

Seorang bawah umur (di bawah umur 18 tahun, mengikut undang-undang persekutuan) secara amnya tidak boleh menukar agama lain tanpa kebenaran yang jelas daripada ibu bapa. Namun, beberapa undang-undang negeri membenarkan penukaran kepada agama Islam tanpa kebenaran selepas umur 15 tahun.  Keputusan Mahkamah Persekutuan tahun 2018 memutuskan pertukaran agama kanak-kanak secara unilateral oleh mahkamah syariah adalah tidak sah tanpa persetujuan kedua-dua ibu bapa.  Penghakiman itu berkata mahkamah sivil mempunyai bidang kuasa untuk menjalankan kuasa penyeliaan ke atas keputusan pentadbiran pihak berkuasa Islam negeri.

 

Undang-undang hasutan mengawal dan menghukum, antara lain, ucapan yang dianggap bersikap bermusuhan terhadap kumpulan etnik, termasuk ucapan yang menghina agama, paling kerap dikuatkuasakan terhadap ucapan berkenaan Islam.  Kanun keseksaan menghukum “kesalahan yang berkaitan dengan agama” termasuk “mencederakan atau mencemarkan tempat ibadat,” “mengganggu perhimpunan agama,” “menceroboh tempat perkuburan,” atau “mengucapkan perkataan dengan niat sengaja untuk menyakiti hal ehwal keagamaan mana-mana orang.”  Sabitan bagi kesalahan ini di bawah undang-undang hasutan dalam kanun keseksaan boleh mengakibatkan hukuman penjara sehingga dua tahun atau denda, yang jumlahnya tidak ditakrifkan dalam kanun keseksaan, atau penjara sehingga 20 tahun jika terdapat kecederaan fizikal atau kerosakan harta benda.  Kanun keseksaan juga menghalang ucapan yang “menggalakkan niat jahat, permusuhan, atau kebencian atas alasan agama,” dengan pesalah berdepan hukuman penjara antara dua hingga lima tahun.  NGO melaporkan bahawa pendakwaan untuk kata-kata penghinaan terhadap agama biasanya melibatkan mereka yang menghina Islam, tetapi penghinaan terhadap mana-mana agama mungkin tertakluk kepada pendakwaan.

 

Di bawah undang-undang syariah, yang berbeza mengikut negeri, individu yang disabitkan dengan aktiviti agama “sesat”  berdepan hukuman penjara tiga tahun, sebat, atau denda RM5,000 kerana “menghina” Islam.  Menurut sesetengah undang-undang negeri, orang Islam boleh didenda RM1,000 jika mereka tidak menghadiri “kaunseling” selepas didapati bersalah memakai pakaian yang dianggap tidak sopan oleh pihak berkuasa.  Menurut undang-undang syariah di beberapa negeri, individu yang menjual makanan kepada orang Islam yang berpuasa atau orang Islam yang tidak berpuasa juga dikenakan denda, hukuman penjara, atau kedua-duanya sekali.

 

JAKIM dan pihak berkuasa Islam negeri menyediakan semua khutbah Jumaat untuk jemaah serta menyelia dan meluluskan pelantikan imam di masjid.  JAKIM dan pegawai agama Islam negeri mesti meluluskan secara rasmi semua guru agama Islam sebelum mereka boleh berdakwah atau berceramah tentang Islam secara terbuka.

 

Tiada keperluan undang-undang bagi kumpulan agama bukan Islam untuk mendaftar, tetapi untuk menjadi pertubuhan amal bukan untung yang diluluskan, semua kumpulan mesti mendaftar dengan Pendaftar Pertubuhan (ROS) kerajaan dengan mengemukakan kertas kerja yang menunjukkan kepimpinan, tujuan dan peraturan organisasi, dan dengan membayar sedikit fi.  Organisasi-organisasi ini secara sah dikehendaki mengemukakan laporan tahunan kepada ROS untuk kekal berdaftar.  ROS boleh memeriksa organisasi berdaftar dan menyiasat mereka yang disyaki digunakan untuk tujuan yang “memudaratkan keamanan, kebajikan, ketenteraman atau moraliti awam.”

 

Undang-undang cukai membenarkan pengecualian untuk kumpulan agama berdaftar untuk derma yang diterima dan potongan cukai untuk penderma individu.  Penderma yang memberi zakat kepada pertubuhan agama Islam menerima rebat cukai.  Penderma kepada pertubuhan amal yang diluluskan kerajaan (termasuk beberapa kumpulan agama bukan Islam) mungkin menerima potongan cukai ke atas sumbangan dan bukannya rebat cukai.

 

Di bawah undang-undang syariah, hukuman sebat dibenarkan di setiap negeri.  Kesalahan yang dikenakan hukuman rotan, kadangkala bersama dengan pemenjaraan, termasuk hubungan seks sejenis dan pelacuran.  Sebatan juga dibenarkan untuk pelbagai jenis kesalahan di bawah peruntukan dalam kanun keseksaan persekutuan seperti rogol, pengedaran dadah, kemasukan secara haram, rasuah dan jenayah pecah amanah.

 

Undang-undang melarang penyebaran agama kepada orang Islam oleh orang bukan Islam, dengan hukuman berbeza dari negeri ke negeri, termasuk penjara dan sebat.  Undang-undang membenarkan orang Islam untuk berdakwah tanpa sekatan.

 

Kerajaan negeri mempunyai kuasa eksklusif ke atas peruntukan tanah untuk, dan pembinaan bagi, semua tempat ibadat serta peruntukan tanah untuk semua tanah perkuburan.

 

Semua rumah ibadat Islam – termasuk masjid dan surau – terletak di bawah kuasa JAKIM dan jabatan Islam negeri yang berkaitan; pegawai-pegawai di jabatan-jabatan ini hendaklah memberi kebenaran untuk pembinaan mana-mana masjid atau surau.

 

Pengajaran agama Islam adalah wajib bagi kanak-kanak Islam di sekolah kerajaan; pelajar bukan Islam dikehendaki mengikuti kursus moral dan etika bukan berbentuk keagamaan.  Sekolah swasta boleh menawarkan kurikulum agama bukan Islam sebagai pilihan untuk bukan Islam.

 

Mahkamah syariah mempunyai bidang kuasa ke atas orang Islam dalam hal undang-undang keluarga dan pengamalan agama.  Orang bukan Islam tidak mempunyai kedudukan dalam prosiding syariah. Hal ini membawa kepada beberapa kes apabila keputusan mahkamah syariah menjejaskan orang bukan Islam yang tidak mempunyai keupayaan untuk mempertahankan kedudukan mereka atau merayu keputusan mahkamah, selalunya dalam keputusan yang melibatkan hak penjagaan, perceraian, pewarisan, pengebumian, dan penukaran agama dalam keluarga yang berbilang agama.  Hubungan antara undang-undang syariah dan sivil sebahagian besarnya masih belum dapat diselesaikan dalam sistem perundangan.  Apabila bidang kuasa mahkamah sivil dan syariah bertembung, mahkamah sivil selalunya merujuk kepada mahkamah syariah. Hal ini mewujudkan situasi yang mana penghakiman mahkamah syariah boleh menjejaskan orang bukan Islam.

 

Dua negeri, Kelantan dan Terengganu, telah menggubal undang-undang kesalahan jenayah Islam hudud untuk orang Islam, walaupun kerajaan pusat tidak pernah membenarkan pelaksanaan undang-udang itu.  Negeri-negeri tidak boleh melaksanakan undang-undang ini tanpa pindaan kepada perundangan persekutuan dan persetujuan sultan.

 

Umur perkahwinan yang sah ialah 16 tahun bagi perempuan Islam dan 18 tahun bagi lelaki Islam, kecuali di negeri Selangor, di mana perempuan Islam dan bukan Islam mestilah berumur 18 tahun.  Mahkamah Syariah boleh membuat pengecualian untuk perkahwinan sebelum umur tersebut dengan kebenaran ibu bapa.  Orang bukan Islam mesti berumur 18 tahun untuk berkahwin tetapi boleh berkahwin seawal usia 16 tahun dengan kelulusan menteri besar di negeri mereka.

 

Kad pengenalan kebangsaan menyatakan pegangan agama, dan kerajaan menggunakannya untuk menentukan warganegara mana yang tertakluk kepada undang-undang syariah.  Kad ini mengenal pasti orang Islam, dengan cetakan pada permukaan kad. Bagi penganut agama lain yang diiktiraf, pegangan agama mereka disulitkan dalam cip pintar dalam kad pengenalan.  Orang Islam yang sudah berkahwin mesti membawa pengenalan khas bergambar bersama  pasangan mereka sebagai bukti perkahwinan.

 

Mubaligh asing dan pelajar antarabangsa yang mendaftar dalam kursus agama mesti memohon kemasukan dengan Jabatan Imigresen.  Kelas-kelas visa ini dikeluarkan kepada pemohon berdasarkan tahun ke tahun dan badan kebangsaan yang mewakili agama masing-masing mesti mengesahkan kelayakan pemohon.

 

JAKIM menyelaraskan ibadah haji, wakaf, zakat, dan aktiviti Islam yang lain.

 

Negara ini bukan pihak kepada Perjanjian Antarabangsa mengenai Hak Sivil dan Politik.

 

Amalan Kerajaan

Siasatan awam SUHAKAM diteruskan mengenai kehilangan pastor Kristian Joshua Hilmy dan isterinya, Ruth Sitepu pada tahun 2016.  SUHAKAM menemu bual berpuluh-puluh saksi sejak siasatan bermula pada Februari 2020.  Philip Koh, seorang peguam yang mewakili keluarga itu, mengkritik Jabatan Peguam Negara berhubung apa yang dikatakannya sebagai kurangnya kerjasama untuk siasatan itu.  Pada bulan November, keluarga Sitepu mengeluarkan kenyataan.  Keluarga itu berkata, “Tolong kembalikan jenazahnya kepada kami.  Orang tidak, dan tidak boleh, lenyap begitu sahaja tanpa kesan.”

 

Kerajaan tidak mengeluarkan keputusan daripada panel lantikan kerajaan yang dibentuk pada Jun 2019 untuk menyiasat penentuan SUHAKAM bahawa unit risikan Polis Diraja Malaysia, Cawangan Khas, bertanggungjawab ke atas “kehilangan paksa” 2016/17 aktivis sosial Islam Syiah Amri Che Mat dan pastor Kristian Raymond Koh, dan ia tidak membuat kemajuan dalam siasatannya, menurut SUHAKAM.  Menurut peguam kedua-dua keluarga itu, kerajaan menghantar afidavit jawapan pada bulan September yang menyatakan ia tidak akan mengeluarkan laporan Pasukan Petugas Khas, yang telah disiapkan pada tahun 2019, kerana ia diklasifikasikan di bawah Akta Rahsia Rasmi 1972 dan pengeluaran laporan itu akan menjejaskan “kepentingan negara”.

 

Isteri Pastor Raymond Koh, Susanna Liew, meneruskan tindakan undang-undangnya terhadap kerajaan persekutuan dan beberapa pegawai kanan kerana apa yang dinyatakannya sebagai kegagalan untuk menyiasat dengan betul penculikan suaminya pada tahun 2017, menuduh mereka cuai, berlaku misfeasans, dan konspirasi untuk mencederakan.  Pada bulan Mei, hakim majistret memerintahkan prosiding mahkamah diteruskan pada Disember 2022 terhadap Lam Chang Nam kerana didakwa memeras ugut RM30,000 daripada keluarga Koh dengan menawarkan maklumat mengenai keberadaan Koh.  Pendakwa raya pada mulanya mendakwa Lam menculik Koh. Namun kemudian mereka menarik balik pertuduhan itu.

 

Walaupun terdapat gesaan daripada Mahkamah Tinggi Kuala Lumpur supaya polis mengesan bekas suami Indira Gandhi dan anak bongsu mereka, yang diculiknya pada tahun 2009, kedua-duanya masih hilang sehingga akhir tahun.  Gandhi, seorang Hindu, sebelum ini berjaya menyaman untuk menafikan penukaran agama kepada Islam secara unilateral oleh bekas suaminya terhadap tiga anak kecil mereka.  Pada bulan Julai, Mahkamah Tinggi membenarkan Gandhi memfailkan saman terhadap polis dan kerajaan kerana didakwa tidak bertindak dalam melaksanakan waran untuk menangkap bekas suaminya kerana menghina mahkamah dan mengembalikan anak perempuannya.  Pada akhir tahun, Ketua Polis Negara tidak mendedahkan lokasi anak perempuan itu dan tidak mengumumkan sebarang perkembangan kes itu.

 

Pada bulan Mei, Ahli Parlimen Maria Chin Abdullah memohon keputusan Mahkamah Tinggi untuk membatalkan perintah penghinaan Mahkamah Tinggi Syariah Oktober 2019 terhadapnya untuk siaran akhbar September 2019 yang menyatakan bahawa mahkamah syariah mendiskriminasi wanita.  Pihak pendakwaan dalam kes syariah itu berkata komen Chin menjejaskan reputasi mahkamah.  Semakan Mahkamah Tinggi masih belum selesai pada akhir tahun.

 

Pada bulan Februari, Mahkamah Persekutuan memutuskan bahawa undang-undang persekutuan mendahului undang-undang Negeri Selangor seumpamanya yang melarang aktiviti seksual sejenis.  Keputusan itu berpunca daripada rayuan terhadap sabitan mahkamah syariah Negeri Selangor pada tahun 2019 terhadap seorang lelaki kerana “persetubuhan bertentangan dengan tabii.”  Mahkamah mendapati bahawa undang-undang persekutuan sedia ada yang mengharamkan aktiviti yang sama atas sebab yang sama mendahului undang-undang negeri, dan atas alasan perlembagaan memutuskan bahawa mahkamah syariah tidak mempunyai bidang kuasa.

 

Aktivis masyarakat sivil berkata kerajaan secara selektif mendakwa ucapan yang memburukkan Islam dan sebahagian besarnya mengabaikan kritikan terhadap agama lain.  Pada bulan Januari, Suruhanjaya Komunikasi dan Multimedia Malaysia (SKMM) berkata ia akan memantau platform media sosial untuk penyebaran maklumat dan kenyataan palsu yang “menyentuh 3R – kaum, agama dan raja.”

 

Pada bulan April, Datuk Abdul Aziz Sheikh Ab Kadir, Pengerusi Majlis Agama Islam Negeri Sembilan, yang mentadbir hal ehwal agama Islam di negeri itu, berkata kalimah “Allah” adalah suci dan khusus untuk orang Islam dan tidak boleh digunakan oleh agama lain.

 

Pada bulan Februari, Mahkamah Persekutuan memutuskan rayuan terhadap keputusan Mahkamah Tinggi Selangor dan Mahkamah Rayuan yang menolak permohonan perundangan Rosliza Ibrahim untuk pengisytiharan bahawa dia beragama Buddha dan bukan Islam.  Mahkamah Persekutuan mendapati Rosliza, yang dilahirkan oleh seorang lelaki beragama Islam dan wanita beragama Buddha yang tidak berkahwin, tidak mewarisi agama bapanya yang beragama Islam, kerana Enakmen Undang-undang Keluarga Islam 2003 di Selangor tidak mengiktiraf bapanya kerana statusnya yang tidak berkahwin.

 

Pada bulan April, ketua pembangkang Anwar Ibrahim menggesa siasatan dalaman dijalankan ke atas pensyarah universiti awam Dr Kamarul Zaman Yusoff, dengan menuduh Kamarul mencetuskan ketegangan agama dalam komen yang dibuatnya mengenai seorang ahli parlimen.  Kamarul menuduh Ahli Parlimen Parti Tindakan Demokratik Steven Sim menyediakan motosikal kepada salah seorang pengundinya, seorang pemuda Melayu yang menghadapi masalah kewangan, dan menyifatkan ia sebagai percubaan untuk “Kristianisasi.”  Dia juga memberi amaran kepada orang Melayu Islam supaya tidak menerima bantuan daripada “evangelis Kristian.”

 

Peguam terus menggesa Kementerian Pendidikan mengeluarkan arahan melarang pertukaran agama pelajar di sekolah.  Pada Januari 2020, sebuah keluarga Kristian di Negeri Sarawak menyaman pihak berkuasa atas penukaran agama anak lelaki mereka, seorang di bawah umur, kepada Islam oleh seorang ustaz di sekolahnya tanpa pengetahuan atau persetujuan ibu bapa.  Kes itu masih belum selesai pada akhir tahun.

 

Pada bulan Januari, SUHAKAM menggesa tindakan undang-undang selepas menerima aduan mengenai anak-anak orang asli di Negeri Sarawak yang dipaksa untuk menjalankan ibadah Islam seperti wajib menghadiri kelas agama dan memakai tudung serta pakaian tradisional Islam.  SUHAKAM menyifatkan ini sebahagian besarnya berpunca daripada perkahwinan antara agama di mana salah seorang pasangan tidak lagi mahu mengamalkan Islam, selalunya menyebabkan anak-anak mereka didaftarkan sebagai Muslim, walaupun dibesarkan sebagai penganut agama lain.

 

JAKIM terus melaksanakan garis panduan persekutuan tentang apa yang membentuk tingkah laku atau kepercayaan Islam yang sesat.  Pihak berkuasa agama negeri secara amnya mengikut garis panduan ini.  Mereka yang berbeza daripada tafsiran rasmi Islam terus menghadapi tindakan teruk kerajaan, termasuk “pemulihan” wajib di pusat-pusat yang mengajar dan menguatkuasakan amalan Islam yang diluluskan kerajaan.  Kerajaan melarang individu meninggalkan pusat sedemikian sehingga mereka menyelesaikan program itu, yang panjangnya berbeza-beza tetapi selalunya berlangsung kira-kira enam bulan.  Program kaunseling ini terus direka bentuk untuk memastikan tahanan menerima pakai tafsiran rasmi kerajaan terhadap Islam.  Kementerian Hal Ehwal Agama melaporkan 14 kes peringkat negeri di negara ini membabitkan ajaran atau ibadat “sesat” di bawah undang-undang syariah dari Januari-September, berbanding 33 kes pada tahun 2020.

 

Pada bulan Februari, Menteri Hal Ehwal Agama ketika itu Datuk Seri Zulkifli Mohamad alBakri menggesa pihak berkuasa mengambil “tindakan yang perlu” terhadap seorang lelaki Hindu yang mendakwa dalam video bahawa dia meyakinkan isterinya untuk meninggalkan Islam dan memeluk agama Hindu.  Zulkifli berkata undang-undang itu memberi kuasa kepada negeri-negeri untuk menggubal undang-undang bagi mengawal penyebaran agama lain kepada umat Islam, termasuk cubaan memujuk, mempengaruhi, atau mengajak mereka meninggalkan agama mereka sama ada melalui kegiatan penyebaran, perkahwinan atau cara lain.  Polis menyiasat lelaki itu di bawah Akta Hasutan, Akta Multimedia dan Komunikasi, dan kanun keseksaan, dan kes itu masih belum selesai pada akhir tahun.

 

Sumber-sumber NGO melaporkan masih sukar bagi orang Islam yang cuba menukar agama dan bagi orang bukan Islam yang tersilap mendaftar sebagai orang Islam untuk menukar maklumat agama pada kad pengenalan mereka.  Pada bulan November, Negeri Kelantan menggubal undang-undang syariah baharu yang termasuk mengharamkan orang keluar daripada Islam dengan hukuman termasuk penjara maksimum tiga tahun, denda sehingga RM5,000, atau enam sebatan.

 

Pada bulan Mac, Mahkamah Tinggi membenarkan permohonan seorang wanita untuk diisytiharkan sebagai penganut Buddha dan nama asalnya dipulihkan pada kad pengenalan baharu tanpa pengenalan “Islam.”  Wanita itu berkata agamanya ditukar kepada Islam semasa kecil oleh bapanya tanpa kebenaran ibunya.

 

Kerajaan terus melarang warga Israel daripada memasuki negara ini tanpa kelulusan daripada Kementerian Dalam Negeri, dan ia mengehadkan keupayaan rakyat Malaysia untuk pergi ke Israel.

 

Semua mubaligh asing  – baik Islam mahu pun bukan Islam  – yang datang ke negara ini untuk mengadakan ceramah agama tertakluk kepada pemeriksaan latar belakang mandatori atas apa yang kerajaan sebut sebagai alasan keselamatan negara, untuk memastikan mubaligh ini bebas daripada ajaran “sesat”.

 

Dalam kes apabila kerajaan enggan mendaftarkan kumpulan agama, kumpulan itu boleh meneruskan pendaftaran sebagai syarikat swasta.  Sesetengah kumpulan agama melaporkan mendaftar sebagai syarikat secara amnya agak cepat dan menyediakan asas sah untuk menjalankan kegiatan, tidak membuat pengehadan ke atas aktiviti keagamaan kumpulan itu, dan membenarkan organisasi itu kemudiannya menjalankan aktiviti tertentu seperti mempunyai akaun bank dan memiliki harta.  Walau bagaimanapun, pendaftaran tidak memberikan status pengecualian cukai atau pembiayaan kerajaan kepada organisasi.  Contoh kumpulan agama yang terus didaftarkan sebagai syarikat termasuk Jehovah’s Witnesses dan Church of Jesus Christ.

 

Kerajaan terus mengekalkan sekatan ke atas perhimpunan dan amalan agama, menafikan keupayaan kumpulan agama tertentu untuk mendaftar sebagai pertubuhan kebajikan.  Banyak gereja dan NGO bukan Islam terus menghadapi kesukaran pendaftaran, dengan ROS menafikan atau menangguhkan banyak permohonan tanpa penjelasan atau atas sebab teknikal.  Wakil kumpulan agama terus berkata ROS tidak mempunyai dasar yang konsisten atau kriteria telus untuk menentukan sama ada untuk mendaftarkan kumpulan agama.

 

Pegawai penguatkuasa agama Islam peringkat negeri terus mempunyai kuasa untuk mengiringi polis dalam serbuan premis persendirian dan pertubuhan awam dan untuk menguatkuasakan undang-undang syariah, termasuk untuk pelanggaran seperti berpakaian tidak senonoh, pengedaran penerbitan yang dilarang, pengambilan alkohol, atau khalwat (berdua-duaan dengan bukan ahli keluarga berlainan jantina).  Pada bulan Januari, Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kelantan telah menahan tujuh pasangan Islam kerana disyaki berkhalwat semasa operasi “mencegah kemungkaran” bermusim sempena sambutan Tahun Baharu Cina.  Seorang wakil kerajaan berkata operasi itu bertujuan untuk “mencari mereka yang mengambil peluang cuti umum yang panjang untuk melakukan kelakuan tidak bermoral.”  Empat wanita Islam juga telah dikenakan saman kerana memakai “pakaian seksi dan ketat di khalayak ramai.”

 

Pada bulan Mac, Timbalan Menteri Hal Ehwal Agama Ahmad Marzuk Shaary berkata kerajaan negeri telah diarah mengambil langkah untuk memastikan agama selain Islam akan terus dihadkan dalam menyebarkan fahaman mereka kepada umat Islam.  Timbalan Menteri di Jabatan Perdana Menteri seterusnya menyiarkan dalam akaun Facebook rasminya bahawa perlembagaan telah memberi kuasa kepada negeri-negeri dan wilayah persekutuan untuk meminda undang-undang mereka untuk mengawal dan membendung penyebaran agama bukan Islam.  Dalam siaran itu dia menulis, “Kuasa ini diperolehi daripada Perkara 11(4) Perlembagaan, yang menetapkan bahawa setiap orang berhak untuk melakukan ibadat dan mengamalkan kepercayaan mereka mengikut kehendak mereka tetapi tidak boleh menyebarkan atau mempengaruhi orang lain untuk mengamalkan agama mereka.”  Dia juga menyatakan kerajaan akan meminta negeri-negeri yang telah mempunyai undang-undang untuk mengawal penyebaran agama bukan Islam kepada orang Islam untuk meningkatkan lagi aktiviti penguatkuasaan mereka.

 

Pada bulan September, Timbalan Menteri Hal Ehwal Agama Marzuk mengumumkan hasratnya untuk memperkenalkan undang-undang untuk “mengawal dan menyekat perkembangan agama bukan Islam.”  Sebagai tindak balas, pertubuhan-pertubuhan Hindu menegaskan bahawa perlembagaan tidak memberi kerajaan hak untuk menggubal sebarang bentuk kawalan atau mengenakan sebarang sekatan ke atas kepercayaan dan amalan orang bukan Islam dan bahawa cadangan itu juga bertentangan dengan Konsep Keluarga Malaysia yang dipromosikan oleh Perdana Menteri Ismail Sabri Yaakob.  Presiden Persekutuan Pertubuhan Agama Tao Malaysia menyifatkan Marzuk sebagai “sama sekali tidak layak untuk menjadi Timbalan Menteri yang menjaga hal ehwal agama di negara berbilang kaum.”  Menteri Undang-undang Wan Junaidi Tuanku Jaafar berkata perkara agama adalah di bawah bidang kuasa negeri masing-masing dan jika kerajaan persekutuan menerima pakai perundangan jenis ini, “Ia tidak akan mengikat di sisi undang-undang.”  Majlis Perundingan Agama Buddha, Kristian, Hindu, Sikh dan Tao Malaysia (MCCBCHST) menyambut baik jaminan Menteri Undang-undang itu.

 

Pegawai-pegawai kerajaan di peringkat persekutuan dan negeri terus mengawasi aktiviti keagamaan Islam, mengedarkan semua teks khutbah untuk diikuti oleh masjid, menggunakan masjid untuk menyampaikan mesej politik, dan mengehadkan luahan umum agama yang dianggap bertentangan dengan Islam Sunni.

 

Kerajaan persekutuan dan negeri terus melarang perhimpunan dan ibadat agama bagi kumpulan yang dianggap sebagai kumpulan Islam “sesat”, termasuk Syiah, Ahmadiyah dan al-Arqam.  Walaupun pengikut Ahmadiyah di negara ini melaporkan dapat mengekalkan pusat ibadat, pihak berkuasa agama kerajaan tidak membenarkan mereka mengadakan solat Jumaat, kerana ini hanya boleh dilakukan di masjid yang didaftarkan secara rasmi.

 

Pada bulan Julai, Ketua Polis Negara Acryl Sani Abdullah Sani berkata polis sedang mengesan kumpulan yang dikenali sebagai Perjalanan Mimpi Yang Terakhir (PMYT), dipercayai menyebarkan ajaran “sesat”, termasuk ketua kumpulan itu, Sittah Annur, yang boleh berhubung terus dengan Allah, malaikat, dan Nabi Muhammad, dan PMYT diturunkan kepadanya untuk membimbing manusia.  Pada bulan September, polis menangkap Annur dan menahannya untuk siasatan di bawah seksyen kanun keseksaan yang meliputi menyebabkan ketidakharmonian, perpecahan, perasaan permusuhan, kebencian, berniat jahat, atau menjejaskan pemeliharaan keharmonian atau perpaduan atas alasan agama, serta di bawah undang-undang komunikasi yang meliputi penggunaan tidak wajar kemudahan rangkaian atau perkhidmatan rangkaian.  Polis kemudian membebaskannya dengan ikat jamin.

 

Pada bulan Januari, Mahkamah Tinggi berkata ia akan memutuskan pada bulan Mac sama ada 39 pengikut Ahmadiyah patut dianggap Islam berikutan rayuan oleh Jabatan Hal Ehwal Agama (JAIS) terhadap keputusan Mahkamah Tinggi 2018 yang menyatakan mahkamah syariah tidak mempunyai bidang kuasa ke atas komuniti Ahmadiyah, memandangkan JAIS enggan mengiktiraf mereka sebagai penganut agama Islam.  Mahkamah Tinggi tidak mengumumkan keputusan pada Mac dan tiada laporan susulan menjelang akhir tahun.

 

Pada bulan Januari, kerajaan Negeri Kedah membatalkan cuti umum bagi perayaan Thaipusam Hindu.  Menteri Sumber Manusia M Saravanan berkata kerajaan negeri yang diketuai oleh Parti Islam Se-Malaysia (PAS) sepatutnya berunding dengan wakil berketurunan India di parlimen persekutuan sebelum membuat keputusan itu.

 

Pada bulan Januari, Mahkamah Persekutuan membenarkan Majlis Agama Islam Selangor campur tangan dalam perbicaraan NGO Sisters in Islam (SIS) yang memohon mahkamah membatalkan undang-undang Negeri Selangor yang membolehkan mahkamah syariah menyemak keputusan yang dibuat oleh pihak berkuasa agama negeri.  Pada bulan Oktober, mahkamah menangguhkan keputusan mengenai kes itu.  Pada tahun 2019, Mahkamah Tinggi menolak permohonan NGO itu kepada mahkamah sivil yang meminta semakan terhadap fatwa Negeri Selangor 2014 yang mendapati organisasi itu “sesat”.  SIS menyatakan dalam permohonan itu bahawa fatwa itu melanggar hak perlembagaan SIS dan ahlinya.  Fatwa itu mengatakan SIS terpesong daripada ajaran Islam kerana kumpulan itu menganut prinsip liberalisme dan pluralisme agama.  Fatwa itu tidak mentakrifkan “liberalisme” atau “pluralisme.”  Fatwa itu juga memutuskan buku dan bahan NGO itu boleh dirampas.  Pada akhir tahun, tiada tindakan telah diambil terhadap SIS, yang terus berfungsi dalam negara.

 

Kes jenayah masih belum selesai terhadap Abdul Kahar Ahmad dan 16 pengikut kerana menyebarkan ajaran “mazhab sesat” yang telah diharamkan pada tahun 1991.  Pada September 2020, JAIS menahan Kahar dan 16 pengikutnya, walaupun ia kemudiannya membebaskan Kahar dan tiga daripada mereka dengan jaminan, manakala 13 lagi kekal dalam tahanan.  Media melaporkan Abdul Kahar “mengisytiharkan taubatnya.”

 

Pada bulan Mac, Mahkamah Tinggi memutuskan bahawa peraturan yang dikeluarkan oleh Kementerian Dalam Negeri pada tahun 1986 yang melarang penggunaan kalimah “Allah” oleh orang bukan Islam adalah menyalahi undang-undang dan tidak mengikut perlembagaan.  Hakim menyatakan bahawa penganut Kristian yang berbahasa Malaysia di Malaysia Timur telah menggunakan perkataan “Allah” dalam amalan agama mereka sejak turun-temurun.  Kerajaan merayu keputusan itu, dan Majlis Agama Negeri Selangor, Wilayah Persekutuan dan Johor memfailkan permohonan untuk dimasukkan dalam rayuan itu.  Pada bulan September, Majlis Agama Negeri Johor telah menarik balik permohonannya untuk dimasukkan dalam rayuan.  Kes yang membawa kepada keputusan itu berkaitan dengan seorang Kristian Sarawak yang membawa CD dengan cetakan “Allah” dirampas oleh pegawai kastam sekembalinya dari Indonesia.  Pemimpin Bersatu, Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO), dan parti politik PAS menggesa kerajaan merayu keputusan itu.

 

Pada bulan September, Negeri Perlis mengeluarkan fatwa melarang jenaka yang mempersendakan Islam atau “boleh membawa kepada maksiat, dosa dan kemungkaran.”  Dalam fatwa yang dikeluarkan oleh Mufti Mohd Asri Zainul Abidin, jawatankuasa fatwa negeri berkata jenaka dibenarkan dalam Islam, tetapi bukan yang dibuat dengan mengguna agama dan yang membawa mudarat kepada orang lain.

 

Pada bulan September, Lembaga Penapisan Filem Malaysia mengeluarkan surat kepada dua penyiar tempatan untuk berhenti mempamerkan pakaian dalam lelaki dan wanita di rangkaian beli-belah  mereka, dengan menyatakan bahawa pemeliharaan “adab, kesopanan, dan sensitiviti berbilang kaum dan agama. masyarakat di Malaysia adalah amat penting.”

 

Kerajaan terus mengharamkan buku untuk mempromosikan kepercayaan Syiah, mistik, dan kepercayaan lain yang kerajaan menetapkan “jelas menyimpang daripada ajaran Islam yang sebenar.”

 

Kumpulan bukan Islam terus melaporkan kesukaran untuk mendapatkan kebenaran daripada pihak berkuasa tempatan untuk membina tempat ibadat baharu, menyebabkan banyak kumpulan menggunakan bangunan yang dizonkan untuk kegunaan kediaman atau komersial untuk upacara keagamaan mereka.

 

Pejabat Perdana Menteri mengarahkan agensi kerajaan, termasuk Jabatan Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, untuk menggalakkan keharmonian agama dan melindungi hak kumpulan agama minoriti.  Namun banyak pertubuhan berasaskan agama terus menyatakan bahawa mereka percaya bahawa tiada entiti yang mempunyai kuasa dan pengaruh yang setanding dengan pihak yang mengawal hal ehwal Islam. Mereka menyebut pengaruh dan bajet yang besar untuk JAKIM berbanding pembiayaan yang lebih terhad untuk Jabatan Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional.  Bajet tahunan Jabatan itu adalah kira-kira RM343 juta, manakala RM1.5 bilion diperuntukkan untuk pembangunan Islam di bawah JAKIM.

 

Pada tahun laporan, JAKIM terus membiayai pelbagai jenis projek pendidikan Islam dan berkaitan masjid, seperti menandatangani memorandum persefahaman dengan Pusat Pelancongan Islam untuk menyediakan program bagi menarik pelancong Islam.  Tiada dana dalam bajet kerajaan yang diperuntukkan khusus kepada kumpulan agama bukan Islam, walaupun beberapa kumpulan agama dilaporkan terus menerima pembiayaan sekali-sekala untuk bangunan kuil dan gereja serta aktiviti lain.  Pada bulan Jun, Presiden Hindu Sangam Malaysia Moham Shan mengumumkan RM2.45 juta dana persekutuan telah diagihkan kepada 1,145 kuil Hindu berdaftar di seluruh negara dari Disember 2020 hingga Mei.

 

Di sekolah kebangsaan dan menengah kerajaan, perhimpunan pelajar kerap dimulakan dengan bacaan doa Islam oleh seorang guru atau pemimpin sekolah, walaupun ini tidak sekerap berlaku berbanding tahun-tahun lepas, kerana kebanyakan sekolah bermesyuarat secara maya disebabkan protokol COVID-19.  Pengkritik menyatakan kebimbangan terhadap suasana dan simbol agama di sekolah.  Khususnya di semenanjung negara, pemimpin masyarakat dan kumpulan kebebasan sivil berkata guru agama di sekolah kerajaan menekan gadis Islam untuk memakai tudung di sekolah.  Sesetengah sekolah swasta mewajibkan gadis Islam memakai tudung yang menutup muka mereka, kecuali mata mereka.

 

Persekolahan di rumah masih dibenarkan, tetapi sesetengah keluarga terus melaporkan kesukaran untuk mendapatkan kelulusan daripada Kementerian Pendidikan.

 

Kerajaan meneruskan dasarnya untuk tidak mengiktiraf perkahwinan antara orang Islam dan bukan Islam, dan ia menganggap anak yang dilahirkan daripada penyatuan sebegitu sebagai tidak sah.

 

Pada bulan September, jawatankuasa fatwa Negeri Perlis mengisytiharkan bahawa “lelaki yang kelihatan seperti wanita,” seperti individu transgender, dilarang memasuki masjid jika tidak berpakaian mengikut jantina dan dilarang mengerjakan haji atau umrah.  Kenyataan yang mengiringi fatwa itu berkata kehadiran individu sedemikian akan “mengganggu persekitaran ibadat masjid.”  Timbalan Menteri Hal Ehwal Agama Marzuk berkata kerajaan sedang mengkaji untuk mencontohi Negeri Perlis dalam melarang individu transgender memasuki masjid di wilayah persekutuan kerana ia “wajar untuk menjaga kesucian masjid dan mengelakkan kekeliruan dalam kalangan masyarakat.”  Mufti Negeri Pulau Pinang Datuk Seri Wan Salim Wan Mohd Noor berkata individu transgender perlu menukar penampilan mereka jika ingin berada di masjid atau surau agar mereka “tidak kelihatan ganjil dan mengelak daripada menjadikan jemaah lain tidak selesa.”  Wakil dari SIS berkata, “Fatwa dan kenyataan mufti bukan sahaja bercanggah dengan perlembagaan persekutuan malah tidak mengikut tradisi Islam yang inklusif.”  Media memetik seorang lelaki transgender yang berkata fatwa itu “adalah satu ketetapan yang kejam terutamanya kepada mereka yang menghadiri solat di masjid atau solat Jumaat.  Ini bertentangan dengan sifat keterangkuman dan penerimaan Islam.”

 

Pada bulan Januari, JAIS Selangor menyoal siasat pempengaruh media sosial transgender Nur Sajat berkaitan video yang disiarkan dalam talian tentang dia bersembahyang dengan berpakaian wanita pada tahun 2018.  Pegawai JAIS didakwa memukul dan menamparnya semasa dalam tahanan.  Mereka kemudiannya mendakwa dia dengan “memburukkan Islam,” boleh dihukum dengan denda tidak melebihi RM5,000 atau penjara tidak melebihi tiga tahun, atau kedua-duanya, dan membebaskannya dengan jaminan.  Sajat tidak hadir ke mahkamah pada tarikh 23 Februari, dengan alasan keadaan kesihatan.  JAIS kemudian mengeluarkan waran untuk menangkapnya tanpa jaminan dan menghantar pegawai JAIS mencari Sajat, dengan sokongan polis.  Nur Sajat kemudian melarikan diri dari negara, berkata dia bimbang pihak berkuasa agama akan mendakwanya secara jenayah kerana mengamalkan kepercayaannya.

 

Wan Norhayati Wan, dikenali sebagai “Ibu Yati,” menyatakan bahawa dari 3 Mac hingga 29 Julai, Pihak Berkuasa Agama Islam Selangor menahannya tanpa tuduhan, berdasarkan komen kontroversi yang disiarkannya di media sosial mengenai “Arabisasi” budaya Melayu.  Dia berkata bahawa pada masa ini, pihak berkuasa berulang kali menyoalnya, menghalangnya daripada berhubung dengan peguamnya, dan menahannya dalam keadaan tidak selamat, tidak menyediakan air, makanan, dan akses kepada ubat yang mencukupi, dan ada masanya menahannya bersama tahanan lain yang kemungkinan positif COVID-19.  Pada bulan Julai, Mahkamah Tinggi Syariah Selangor mendakwa Ibu Yati dan dua yang lain kerana “menyebarkan doktrin agama yang bertentangan dengan hukum Islam” dan menyebarkannya melalui Facebook antara Disember 2020 dan Februari 2021.

 

Pada bulan Mei, Mahkamah Tinggi menolak saman fitnah dan hasutan yang difailkan oleh penganut Kristian Maklin Masiau dan Lawrence Jomiji Kinsil Maximilhian terhadap Presiden PAS Abdul Hadi Awang, yang menerbitkan artikel pada tahun 2016 yang menuduh mubaligh Kristian menyasarkan orang miskin dan tidak berpendidikan dalam komuniti miskin di negeri-negeri seperti Sabah dengan membayar mereka untuk memeluk agama Kristian.  Dalam menolak kes itu, Hakim Akhtar Tahir menyifatkan saman itu sebagai “sembrono” dan “salah guna proses mahkamah,” dan hakim mengarahkan plaintif membayar RM50,000 setiap seorang untuk menampung kos perundangan Hadi.  Hakim juga berkata komen Hadi pada tahun 2016 hanya melibatkan mubaligh Kristian dan bukan Kristian secara umum dan bahawa plaintif sebaliknya harus dipersalahkan kerana kecenderungan menghasut kerana “mereka membangkitkannya [artikel Hadi] untuk menjadikannya isu baharu.”

 

Pada bulan November, Mahkamah Tinggi menetapkan Mac 2022 sebagai tarikh semakan kehakiman aduan tahun 2020 penganut Buddha Ong Seng Teng berhubung keengganan Jabatan Pendaftaran Negara (JPN) mengeluarkan sijil kelahiran untuk anak lelakinya, yang dilahirkan pada November 2019.  JPN memetik penolakan itu sebagai isu agama kerana isteri Ong (ibu budak lelaki itu) dilahirkan beragama Islam, dan mahkamah syariah tidak pernah membenarkan permohonannya pada tahun 2016 untuk meninggalkan Islam dan memeluk agama Buddha.  JPN menafikan permintaan keluarga untuk menyenaraikan agama budak itu sebagai “Buddha” dalam sijil kelahirannya kerana status agama ibu mewajibkan anak itu didaftarkan sebagai seorang Muslim.